MAT nedir?
OONI ölçüm toplama araç takımı (MAT), Dünya'nın dört bir yanından derlenmiş gerçek zamanlı OONI verilerinin toplu görünümlerine göre kendi özel çizelgelerinizi oluşturmanızı sağlayan bir araçtır.
OONI verileri, tüm Dünya'daki OONI Probe kullanıcıları tarafından derlenen ağ ölçümlerinden oluşur.
Bu ölçümler, tüm Dünya'da sitelerin ve uygulamaların engellenmesi gibi çeşitli internet sansürü türleri hakkında bilgiler içerir.
MAT kimler içindir?
MAT, tüm Dünya'dan internet sansürünü incelemekle ilgilenen araştırmacılar, gazeteciler ve insan hakları savunucuları için geliştirilmiştir.
MAT ne için kullanılır?
İnternet sansürü olaylarını incelerken, aşağıdaki gibi önemli soruları yanıtlamak için birçok ölçüme aynı anda ("toplu olarak") bakmak önemlidir:
- Bir hizmetin (Facebook gibi) sınamaları, bir ülkede her sınandığında **engelleme belirtileri gösteriyor mu? Böylece hatalı doğru sonuçlar dışlanabilir.
- Her ülkede hangi türdeki siteler (insan hakları siteleri gibi) engelleniyor?
- Belirli bir site (
bbc.com gibi) hangi ülkelerde engelleniyor? - Farklı uygulamaların (WhatsApp veya Telegram gibi) engellenmesi ülkelere göre nasıl değişiyor?
- Bir hizmetin engellenmesi ülkelere ve Otonom hizmet sağlayıcı numaralarına göre nasıl değişiyor?
- Bir hizmetin engellenmesi zamana göre nasıl değişiyor?
Normal olarak yukarıdaki gibi soruları yanıtlamaya çalışırken, ilgili veri analizini gerçekleştiririz (ölçümleri tek tek incelemek yerine).
MAT veri analizinde bizim geliştirdiğimiz teknikler bulunur ve bu tür soruların herhangi bir veri analizi becerisi gerektirmeden bir düğmeye tıklayarak yanıtlanmasını sağlar!
MAT nasıl kullanılır?
Sayfanın başındaki süzgeçler ile, OONI verilerinin derlenmiş görünümlerine dayalı çizelgeler oluşturmak için ilgilendiğiniz parametreleri seçin.
MAT aşağıdaki süzgeçleri içerir:
- Ülkeler: Açılır menüden bir ülke seçin (
Tüm ülkeler seçeneği küresel kapsamı görüntüler) - Sınama adı: Ölçümlerini almak istediğiniz bir OONI Probe sınaması seçin (örneğin, siteler sınamasını görüntülemek için
İnternet bağlantısı olarak seçin) - Etki alanı: Ölçümünü görmek istediğiniz sitenin etki alanını yazın (
twitter.com gibi) - Site kategorileri: Ölçümlerini görüntülemek istediğiniz site kategorisini seçin (örneğin haber medyası siteleri için
Haber medyası olarak seçin) - ASN: Ölçümlerini almak istediğiniz ağın Otonom hizmet sağlayıcı numarasını yazın (Vodafone Italia için
AS30722 gibi`) - Tarih aralığı:
Başlangıç ve Bitiş süzgeçlerini ayarlayarak ölçümlerin tarih aralığını seçin - Sütunlar: Çizelgenizin yatay ekseninde görüntülenmesini istediğiniz değerleri seçin
- Satırlar: Çizelgenizin dikey ekseninde görüntülenmesini istediğiniz değerleri seçin
MAT süzgeçlerini öğrenmek istediğiniz bilgiye göre ayarlayın ve Çizelgeyi görüntüle üzerine tıklayın.
Örneğin, Dünya'nın tüm ülkelerinde yapılmış BBC sınamaları görmek isterseniz:
Etki alanı olarak www.bbc.com yazınSatırlar olarak Ülkeler seçinÇizelgeyi görüntüle üzerine tıklayın
Böylece www.bbc.com için Dünya çapında yapılan OONI Probe sınamalarına göre çeşitli çizelgeler oluşturulur.
MAT çizelgelerini yorumlamak
MAT çizelgelerinde (ve ilgili tablolarda) aşağıdaki değerler bulunur:
- Tamam sayısı: Başarılı ölçümler (internet sansürü belirtisi YOK gibi)
- Onaylanan sayısı: Otomatik olarak onaylanan engellenmiş sitelerden ölçümler (sunulan bir engellenmiş sayfa gibi)
- Anormallik sayısı: Olası engelleme belirtileri sağlayan ölçümler (ancak hatalı doğru sonuçlar görülebilir)
- Başarısızlık sayısı: Atılması gereken başarısız sınamalar
- Ölçüm sayısı: OONI ölçümlerinin toplam sayısı (seçilmiş ülke, kaynak vb. ile ilgili)
Bir hizmetin (twitter.comgibi) engellenmesi belirlenmeye çalışılırken, şunları denetlemek yararlıdır:
Onaylanmış olarak gösterilen ölçümler, otomatik olarak sitelerin engellenmesini onaylar.- Çok sayıda ölçüm (genel ölçüm sayısına kıyasla)
anomaliler (yani olası sansür belirtileri) sunar.
Çizelge çubuklarına ve ardından ilgili ölçüm bağlantılarına tıklayarak ham verilere erişebilirsiniz.
Site kategorileri
OONI Probe kullanıcıları 30 standart kategoriye göre çok çeşitli siteleri sınar.
Alkol ve uyuşturucu
Yerel yasallıktan bağımsız olarak uyuşturucu ve alkol kullanımı ve araçlarının satışını yapan siteler.
Anonimleştirme ve sansürü aşma araçları
Anonimleştirme, sansürü aşma, vekil sunucu hizmetleri ve şifreleme için kullanılan araçlar sağlayan siteler.
İletişim araçları
Bireysel ve grup iletişimi için siteler ve araçlar. İnternet e-postası, VoIP, anlık ileti, sohbet ve mobil iletişim uygulamalarını içerir.
İçerik denetimi
Denetim için kullanılan iyi niyetli ya da bilinçsiz içerikler.
Kültür
Eğlence, tarih, edebiyat, müzik, film, kitap, hiciv ve mizahla ilgili içerikler.
E-ticaret
Ticari hizmet ve ürünlerle ilgili siteler.
Ekonomi
Genel ekonomik kalkınma ve yoksullukla ilgili konular, kurumlar ve finansman fırsatları.
Çevre
Çevre kirliliği, uluslararası çevre anlaşmaları, ormansızlaşma, çevresel adalet, afetler gibi konular.
Dosya paylaşımı
Bulut tabanlı dosya depolama, torrent ve P2P dosya paylaşım araçları ile birlikte dosya paylaşmak için kullanılan site ve araçlar.
Kumar
Çevrim içi kumar siteleri. kumar oyunları, spor bahisleri gibi içerikler.
Oyun
Çevrim içi oyunlar ve oyun platformları (kumar siteleri dışında).
Hükümet
Ordu dahil, hükümetin yönettiği siteler.
Bilgisayar korsanlığı araçları
Haber ve araçlar ile birlikte bilgisayar güvenliğine ayrılmış siteler. Kötü amaçlı veya kötü amaçlı olmayan içerikler bulunur.
Nefret söylemi
Belirli kişi ya da grupları, ırk, cinsiyet, cinsellik ya da diğer özelliklerine göre aşağılan siteler.
Barındırma ve blog yayınlama platformları
Site barındırma, günlük yayınlama ve diğer çevrim içi yayın platformları.
İnsan hakları sorunları
İnsan hakları konularını çeşitli biçimlerde tartışan siteler. Kadın hakları ve azınlık etnik grupların haklarını kapsar.
Hükümetler arası kuruluşlar
Birleşmiş Milletler gibi hükümetlerarası kuruluşların siteleri.
LGBTQ+
Çeşitli lezbiyen-gey-biseksüel-transseksüel queer konuları (pornografi dışında)
Ortam paylaşma
Görüntü, ses ve fotoğraf paylaşımı platformları.
Çeşitli içerik
Herhangi bir kategoriye uymayan siteler. (Buradaki XXX sınıflandırılmalıdır)
Haber yayın organları
Büyük haber kuruluşları (BBC, CNN, vb.) yanında bölgesel haber kuruluşları ve bağımsız medya içerikleri.
Çevrim içi arkadaşlık
İnsanlarla tanışmak, profil göndermek, sohbet etmek gibi amaçlarla kullanılabilen çevrim içi arkadaşlık hizmetleri.
Politik eleştiri
Kritik siyasi bakış açıları sunan içerikler. Eleştirel yazarlar ve blog yazarları ile muhalif siyasi örgütleri kapsar. Demokrasi yanlısı içerik, yolsuzlukla mücadele içeriğinin yanı sıra liderlik, yönetişim sorunları, yasal reform ve benzeri konular.
Porno
Açık ya da kapalı pornografi.
Kışkırtıcı giyim
Kışkırtıcı kıyafetler sergileyen ve kadınları en az kıyafetle cinsel obje olarak sunan siteler.
Kamu sağlığı
HIV, SARS, kuş gribi, hastalık kontrol merkezleri, Dünya Sağlık Örgütü gibi içerikler.
Din
Destekleyici ya da eleştirel olarak, dini konuların ve azınlık dini gruplarının tartışıldığı siteler.
Arama motorları
Arama motorları ve portaller.
Cinsel eğitim
Doğum kontrolü, kaçınma, cinsel yolla bulaşan hastalıklar, sağlıklı cinsellik, genç hamileliği, tecavüzü önleme, kürtaj, cinsel haklar ve cinsel sağlık hizmetleri ile ilgili içerikler.
Sosyal ağ
Sosyal ağ araç ve platformları
Terörizm ve militanlar
Terörizm, askeri şiddet ya da ayrılıkçı hareketleri öven siteler.