MAT là gì?
Công Cụ Tập Hợp Đo Lường (Measurement Aggregation Toolkit - MAT) của OONI là một công cụ giúp bạn thực hiện biểu đồ dựa vào tập hợp toàn cảnh của dữ liệu thời gian thực của OONI thâu thập trên thế giới.
Dữ liệu của OONI bao gồm các con số đo lường mạng thâu thập qua ứng dụng OONI Probe bởi nhiều người dùng trên thế giới
Các dữ liệu đo lường này gồm có thông tin về các hình thức kiểm duyệt internet, chẳng hạn như chặn trang web và ứng dụng trên thế giới.
MAT cho ai dùng?
MAT được thiết kế cho người nghiên cứu, ký giả, người bảo vệ nhân quyền muốn xem xét tình trạng kiểm duyệt internet trên thế giới.
Tại sao dùng MAT?
Khi khảo sát các trường hợp kiểm duyệt internet, cần phải xem nhiều con số đo lường cùng lúc ("tập hợp") để có thể trả lời những câu hỏi then chốt như sau đây:
- Khi kiểm tra một dịch vụ (như Facebook) đều thấy chỉ dấu bị chặn mỗi lần kiểm tra tại quốc gia đó? Điều này hữu ích để loại trừ tình trạng dương tính giả.
- Loại trang web gì (như trang nhân quyền) bị chặn tại mỗi quốc gia?
- Các quốc gia nào chặn một trang web đặc trưng (như
bbc.com)? - Việc chặn các ứng dụng (như WhatsApp hay Telegram) có gì khác biệt giữa các quốc gia?
- Việc chặn một dịch vụ mạng có gì khác biệt giữa các quốc gia và ASNs?
- Việc chặn một dịch vụ mạng có gì thay đổi theo thời gian?
Khi tìm cách trả lời các câu hỏi như trên, chúng tôi thực hiện việc phân tích dữ liệu thích đáng (thay vì xem xét từng con số đo lường).
MAT áp dụng kỹ thuật phân tích dữ liệu của chúng tôi, giúp bạn trả lời những câu hỏi như trên mà không cần biết đến kỹ năng phân tích dữ liệu, và chỉ việc bấm nút là xong!
Cách dùng MAT ra sao?
Dùng các tùy chọn sàng lọc ở đầu trang, chọn những thông số bạn quan tâm để soạn biểu đồ dựa vào tập hợp toàn cảnh của dữ liệu OONI.
MAT có những tùy chọn sàng lọc như sau:
- Quốc gia: Chọn một quốc gia trong trình đơn thả xuống (Tùy chọn "Tất cả quốc gia" sẽ hiển thị tầm vóc toàn cầu).
- Tên Kiểm Tra: Chọn một Kiểm tra OONI Probe dựa vào loại đo lường nào bạn muốn biết (thí dụ, chọn
Kết nối Web để xem kiểm tra các trang web) - Miền: Điền vào tên miền của trang web nào bạn muốn đo lường (thí dụ như
twitter.com) - Thể loại trang Web: Chọn thể loại trang web bạn muốn đo lường (thí dụ như
Truyền thông tin tức cho các trang web truyền thông đưa tin) - ASN: Điền vào số ASN của mạng bạn muốn đo lường (thí dụ như
AS30722 cho Vodafone Italia) - Thời điểm: Chọn thời điểm đo lường bằng cách điều chỉnh bộ lọc
Từ và Cho đến. - Cột: Chọn giá trị bạn muốn hiện ra trên trục ngang của biểu đồ.
- Hàng: Chọn giá trị bạn muốn hiện ra trên trục dọc của biểu đồ.
Tùy theo bạn muốn xem xét gì thì điều chỉnh các tùy chọn sàng lọc của MAT rồi bấm nút Hiển thị Biểu đồ.
Lấy thí dụ, nếu bạn muốn xem kết quả đo lường BBC tại các quốc gia trên thế giới:
- Điền vào
www.bbc.com trong khung Miền - Chọn
Quốc gia trong khung Hàng - Bấm nút
Hiển thị Biểu đồ
Thao tác này sẽ vẽ các biểu đồ dựa trên kiểm tra trang www.bbc.com của OONI Probe.
Diễn giải biểu đồ MAT
Biểu đồ MAT (và các bảng liên đới) bao gồm các trị số sau đây:
- Số lượng OK: Đo lường thành công (tức là KHÔNG thấy chỉ dấu kiểm duyệt internet)
- Số lượng Xác nhận: Đo lường từ các trang web được xác nhận bị chặn tự động (thí dụ như nhận được trang chặn)
- Số lượng Bất thường: Đo lường cho thấy có chỉ dấu dường như bị chặn (tuy nhiên, tình trạng dương tính giả có thể xảy ra)
- Số lượng Thất bại: Kiểm tra thất bại nên bỏ đi.
- Số lượng Kiểm tra: Tổng số lượng đo lường của OONI (thuốc về quốc gia, nguồn tài nguyên, v.v.. được chọn)
Khi tìm cách nhận biết một dịch vụ mạng (như twitter.com) có bị chặn không, nên xem xét coi:
- Dữ liệu đo lường có chú giải là
xác nhận, đương nhiên xác nhận trang web đó bị chặn - Có một lượng lớn đo lường (so với tổng số lượng đo lường) cho thấy có điều
bất thường (tức là chỉ dấu có thể bị kiểm duyệt)
Bạn có thể truy cập dữ liệu thô bằng cách bấm vào các thanh trong biểu đồ, rồi sau đó bấm vào các đường dẫn đo lường thích hợp.
Thể loại trang Web
Người dùng OONI Probe kiểm tra hàng loạt trang web thuộc 30 thể loại chuẩn mực.
Ma túy & Rượu
Trang chuyên trị về việc buôn bán, dùng ma túy và rượu, bất kể có hợp pháp với luật địa phương hay không.
Công cụ vượt thoát kiểm duyệt và ẩn danh hóa
Trang cung cấp các công cụ giúp ẩn danh, vượt thoát kiểm duyệt, dịch vụ proxy và mã hóa.
Các công cụ thông tin liên lạc
Trang và công cụ để cá nhân và nhóm liên lạc nhau. Bao gồm webmail, điện thoại mạng VoIP, tin nhắn nhanh, chat và các ứng dụng tin nhắn di động.
Kiểm soát nội dung
Nội dung lành hoặc vô hại được dùng để kiểm soát
Văn hóa
Nội dung liên quan đến giải trí, lịch sử, văn chương, âm nhạc, phim, sách, trào phúng và hài hước.
Thương mại điện tử
Trang web về sản phẩm và dịch vụ thương mãi
Kinh tế
Các đề tài tổng quát về phát triển kinh tế và nghèo đói, cơ quan và cơ hội tài trợ.
Môi trường
Ô nhiễm, hiệp ước môi trường quốc tế, nạn phá rừng, công lý môi trường, thảm họa, v.v...
Chia sẻ file
Trang và công cụ để chia sẻ tập tin, kể cả lưu trữ tập tin đám mây, torrents và công cụ chia sẻ tập tin P2P.
Cờ bạc
Trang cờ bạc trực tuyến. Bao gồm các trò chơi sòng bài, cá độ thể thao, v.v...
Game
Nền trò chơi điện tử, game trên mạng, không kể các trang cờ bạc.
Chính quyền
Trang web của chính quyền, bao gồm luôn các trang quân đội
Các công cụ đánh cắp dữ liệu
Trang chuyên chú về bảo mật máy tính, bao gồm tin tức và công cụ. Kể cả nội dung độc hại và không-độc hại.
Phát ngôn thù hận
Nội dung miệt thị các nhóm hay người vì chủng tộc, giới tính, hay các đặc tính khác.
Dịch vụ lưu trữ web và viết blog
Dịch vụ web, blogging và các nền xuất bản trên mạng.
Các vấn đề về nhân quyền
Trang chuyên chú thảo luận về các đề tài nhân quyền dưới nhiều thể dạng. Bao gồm quyền phụ nữ và quyền các sắc tộc thiểu số.
Tổ chức Liên Chính Phủ
Trang web của tổ chức liên chính phủ chẳng hạn như Liên Hiệp Quốc
LGBTQ+
Một loạt đề tài về LGBTQ (không có nội dung khiêu dâm)
Chia sẻ truyền thông
Nền chia sẻ hình ảnh, âm thanh và video.
Nội dung khác
Trang không thuộc về thể loại nào (Cần được phân loại)
Truyền thông tin tức
Thể loại này bao gồm các công ty truyền thông lớn (BBC, CNN, v.v..) cũng như các công ty truyền thông vùng và truyền thông độc lập.
Hẹn hò trực tuyến
Dịch vụ hẹn hò trên mạng để gặp gỡ nhau, đăng dữ kiện cá nhân, trò chuyện, v.v..
Phê bình chính trị
Trang đưa chính kiến phê phán. Bao gồm các tác giả và blogger phê phán, cũng như các tổ chức chính trị đối lập. Bao gồm nội dung cổ vỏ dân chủ, chống tham nhũng cũng như kêu gọi thay đổi lãnh đạo, cải tổ pháp luật, các vấn đề quản trị đất nước, v.v...
Nội dung khiêu dâm
Khiêu dâm mạnh bạo và mềm nhẹ
Trang phục khêu gợi
Trang trưng bày y phục khiêu gợi và đưa hình ảnh phụ nữ mang tính khiêu dâm, ăn mặc mỏng manh.
Y tế công cộng
HIV, SARS, cúm gia cầm, trung tâm kiểm soát bệnh tật, Tổ chức Y Tế Thế Giới - WHO, v.v..
Tôn giáo
Trang thảo luận về tôn giáo, cả cỗ võ lẫn phê phán, cũng như trao đổi về các nhóm tôn giáo thiểu số.
Công cụ tìm kiếm
Công cụ và cổng tìm kiếm
Giáo dục giới tính
Bao gồm ngừa thai, kiêng cử, bệnh lây lan qua đường tình dục, tình dục lành mạnh, tuổi trẻ mang bầu, ngăn ngừa hiếp dâm, phá thai, quyền tình dục, và dịch vụ sức khỏe tình dục.
Mạng xã hội
Các nền tảng và công cụ mạng xã hội.
Chủ nghĩa khủng bố và các phần tử quá khích
Trang cổ xúy khủng bố, phần tử quá khích bạo động hoặc các phong trào ly khai